พิพิธภัณฑ์ในมุมมองของบางคน อาจจะเป็นสถานที่วิชาการที่มีแต่เรื่องเข้าใจยาก แต่ที่จริงแล้วพิพิธภัณฑ์สามารถนำเสนอเรื่องราวอะไรก็ได้ ไม่เว้นแม้แต่เรื่องสามัญในชีวิตประจำวันที่สุดแสนจะธรรมดาอย่างการเข้าห้องน้ำ วันนี้มิวเซียมสยามขอพาทุกคนมารู้จักกับ พิพิธภัณฑ์ “โถส้วม” แห่งกรุงนิวเดลี

     Sulabh International Museum of Toilets หรือ พิพิธภัณฑ์โถส้วมกรุงนิวเดลี ที่ถึงแม้จะฟังขัดหู แต่ที่นี่มุ่งมั่นในการนำเสนอข้อมูลความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์การขับถ่าย และวิวัฒนาการของสุขภัณฑ์ในแต่ละยุคสมัย มาให้ผู้เข้าชมได้ศึกษากันอย่างจริงจัง ซึ่งประเด็นที่น่าสนใจอย่างหนึ่งคือ พิพิธภัณฑ์ที่ให้ความสำคัญเกี่ยวกับสุขภัณฑ์นั้น กลับตั้งอยู่ในประเทศอินเดีย ที่ผู้คนกว่า 600,000 คนยังขับถ่ายกันตามท้องถนนอย่างไม่ถูกสุขลักษณะ

     พิพิธภัณฑ์โถส้วมแห่งกรุงนิวเดลี เริ่มขึ้นจากแนวความคิดของ Dr.Mindeshwar Pathak ผู้ก่อตั้งองค์การสังคมสงเคราะห์ Sulabh International หน่วยงานที่ถือเป็นผู้บุกเบิกด้านการอาสาพัฒนาสาธารณสุขในประเทศอินเดีย ซึ่งมีวิสัยทัศน์ในการสร้างองค์ความรู้เกี่ยวกับสุขอนามัยให้กับสังคม และเพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อการศึกษาวิจัยในการพัฒนาออกแบบสุขภัณฑ์และระบบสาธารณสุขในอนาคตโดยการเรียนรู้จากอดีต

     ที่นี่ได้รวบรวมทั้งข้อมูลและวัตถุต่างๆเกี่ยวกับวิวัฒนาการของโถส้วมตั้งแต่ยุค 2,500 ปีก่อนคริสตกาล (ราว 4,500 ปีก่อน) จนถึงปัจจุบันมาจัดแสดง และให้ข้อมูลโดยละเอียดเกี่ยวกับเทคโนโลยีด้านการออกแบบโถส้วม วัฒนธรรมการใช้โถส้วม พฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับสุขอนามัย รวมไปถึงบริบทด้านสาธารณสุขในยุคก่อนประวัติศาสตร์ โถส้วมรูปแบบต่างๆที่ถูกนำมาจัดแสดง มีทั้ง ส้วมหลุม โถแบบนั่ง กระโถนปัสสาวะ อ่างล้างก้น ห้องสุขา ตลอดจนเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ รวมไปถึงวัตถุจัดแสดงหชิ้นหายาก อย่าง กระโถนปัสสาวะโบราณที่ทำจากหิน กระโถนประดับลายจากอังกฤษยุคกลาง ตลอดจน “สุขาราชวงศ์” อย่างแบบจำลอง “บัลลังก์สุขภัณฑ์” ของพระเจ้าหลุยส์ที่ 13 แห่งประเทศฝรั่งเศษ และ “ห้องน้ำแห่งแรก” ที่ออกแบบโดย John Harrington สำหรับสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 แห่งอังกฤษ นอกจากนี้ยังมีสุขภัณฑ์ยุคปัจจุบันอย่าง โถส้วมไมโครเวฟ และ โถส้วมไฟฟ้ายุคแรกๆ ที่ถูกออกแบบในช่วงปีค.ศ. 1929 และยังมี โถส้วมอัจฉริยะจากแบรนด์ Toto ของญี่ปุ่น ที่มีระบบเก็บตัวอย่างปัสสาวะเพื่อวัดระดับน้ำตาลอีกด้วย 

ขอบคุณภาพและข้อมูลจาก  Anshika Varma (ภาพหลัก), EPA/MONEY SHARMA, H-Bomb