สรุปสาระสำคัญจากเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในหัวข้อ Museums and Ageing ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือระหว่างสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติกับบริติช เคานซิล ประเทศไทย เมื่อวันที่ 29 เมษายน 2567 มีผู้เข้าร่วมทั้งสิ้น 179 คน ในหัวข้อเรื่อง นโยบายและการบริหารงานพิพิธภัณฑ์กับผู้สูงวัยในสหราชอาณาจักร
ในฐานะผู้อำนวยการส่วนงานการมีส่วนร่วมและชุมชนแห่งสภาศิลปะอังกฤษ รีเบคกา แบล็คแมน นำเสนอบทบาทของคณะกรรมการศิลปะอังกฤษในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงวัยด้วยโครงการด้านวัฒนธรรม โดยเน้นย้ำถึงการบูรณาการนโยบาย การมีส่วนร่วมของชุมชน และการร่วมมือเชิงกลยุทธ์ สาระสำคัญของรีเบคกาประกอบด้วยผลกระทบของนโยบายด้านวัฒนธรรมที่มีต่อสุขภาพผู้สูงวัย และบทบาทของความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ในการพัฒนาการมีส่วนร่วมทางวัฒนธรรมในผู้สูงวัย
รีเบคกา แบล็คแมน ย้ำถึงบทบาทสำคัญของนโยบายด้านวัฒนธรรมในการยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้สูงวัย คณะกรรมการศิลปะอังกฤษซึ่งก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1964 ทำหน้าที่เป็นองค์กรระดับชาติในการส่งเสริมศิลปะ วัฒนธรรม และความคิดสร้างสรรค์ทั่วประเทศอังกฤษ วิสัยทัศน์เชิงกลยุทธ์ในปัจจุบันสามารถสรุปด้วยคำขวัญเชิงกลยุทธ์ “Let's Create!” ที่มีเป้าหมายว่า ใน ค.ศ. 2030 พลเมืองทุกคนไม่ว่าจะมีอายุหรือพื้นเพเป็นอย่างไร สามารถเข้าถึงและมีส่วนร่วมในประสบการณ์ทางวัฒนธรรมที่มีคุณภาพ
หนึ่งในนโยบายสำคัญที่ได้รับการกล่าวถึงคือ แผนงาน “Celebrating Age” [เฉลิมฉลองวัย][1] ซึ่งลงทุนไปถึง 3 ล้านปอนด์ประกอบด้วยการดำเนินโครงการ 32 โครงการ และมีผู้เข้าร่วม 31,000 คน โครงการนี้มุ่งเน้นในการสร้างโอกาสให้ผู้สูงวัยได้มีส่วนร่วมในกิจกรรมทางวัฒนธรรมต่าง ๆ ตั้งแต่ละคร กวีนิพนธ์ ไปจนถึงทักษะและการแสดงศิลปะแขนงอื่น ๆ กิจกรรมเหล่านี้ไม่เพียงสร้างโอกาสในการแสดงออกเชิงสร้างสรรค์เท่านั้น แต่ยังช่วยสร้างสัมพันธภาพทางสังคม กิจกรรมเหล่านั้นส่งผลดีต่อสุขภาพจิตของผู้ที่เข้าร่วมกิจกรรมและลดความโดดเดี่ยวทางสังคม
ลีดส์เพลย์เฮาส์ (Leeds Playhouse) ภาพโดย Antony Roblinge
แบล็คแมนเน้นย้ำว่า การมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางวัฒนธรรมช่วยให้ผู้สูงวัยรักษาความภาคภูมิใจในอัตลักษณ์และมีจุดมุ่งหมาย ยกตัวอย่างเช่น โครงการเวทีละครของลีดส์เพลย์เฮาส์ (Leeds Playhouse) สำหรับผู้มีภาวะสมองเสื่อม และทักษะกายกรรมของผู้สูงวัยในซินเดอร์ฟอร์ด อาร์ตสเปซ (Cinderford ArtSpace)[2] นับเป็นตัวอย่างที่แสดงให้เห็นว่าแผนงานทางวัฒนธรรมที่ได้รับการออกแบบอย่างเหมาะสมสามารถส่งผลกระทบเชิงบวกให้กับการดำเนินชีวิตของผู้เข้าร่วมกิจกรรม ด้วยความมุ่งหวังให้ความคิดสร้างสรรค์กลายเป็นปัจจัยที่ส่งเสริมให้ผู้สูงวัยรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน คณะกรรมการสภาศิลปะอังกฤษจึงบูรณาการการมีส่วนร่วมทางวัฒนธรรมไว้เป็นส่วนหนึ่งในนโยบายในการทำงานเพื่อผู้สูงวัย เพื่อสร้างความต่อเนื่องในการทำงานอย่างแท้จริง
ในการทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ แบล็คแมนเน้นย้ำถึงความสำคัญของความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ในการดำเนินแผนงานและกิจกรรมทางวัฒนธรรมเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลงหรือเพื่อพัฒนาสุขภาวะให้กับผู้สูงอายุ สภาศิลปะอังกฤษเชื่อมโยงการทำงานกับองค์กรต่าง ๆ รวมถึงผู้ให้บริการดูแลสุขภาพในบ้านพักผู้สูงวัย หน่วยบริการสาธารณสุข และชุมชนท้องถิ่น ความร่วมมือดังกล่าวช่วยทำให้การออกแบบกิจกรรมมีความหลากหลาย สามารถตอบสนองความต้องการต่าง ๆ ของประชากรผู้สูงอายุ นอกจากนี้ ยังเป็นปัจจัยในการทำงานที่ก่อให้เกิดความยั่งยืนในโครงการด้านวัฒนธรรม
ตัวอย่างหนึ่งของความร่วมมือที่ประสบความสำเร็จคือ กิจกรรมด้านศิลปะที่ทำงานกับผู้ให้บริการดูแล (caregiver)ในบ้านพักคนชรา ซึ่งนอกจากจะช่วยสร้างคุณค่าชีวิตกับผู้พักอาศัยที่เป็นผู้สูงอายุแล้ว ความร่วมมือดังกล่าวยังช่วยให้ศิลปินทำโครงการอย่างต่อเนื่อง การทำงานดังกล่าวได้รับการขยายผลอย่างมาก มีพันธมิตรที่เข้าร่วมโครงการมากกว่า 548 กลุ่ม รวมถึงผู้ร่วมงานใหม่ ๆ จากสำนักงานบริการสุขภาพแห่งชาติและองค์กรด้านวัฒนธรรม ทั้งหมดสะท้อนถึงเครือข่ายขนาดใหญ่ที่จำเป็นต่อการสนับสนุนโครงการเหล่านี้
ภาพจากไฟล์การนำเสนอของวิทยากร
แบล็คแมนยกตัวอย่างโครงการในแผนงาน Celebrating Age [เฉลิมฉลองวัย] ที่เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน เช่น โครงการ "Sea Folk Sing"[3] ในเคนต์ และโครงการ "Duckie" สโมสรทางสังคมที่ผสมผสานระหว่างคาบาเร่และศิลปะการแสดง โครงการเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงวิธีการที่หลากหลายในการบูรณาการกิจกรรมด้านวัฒนธรรมในชุมชน ที่ไม่เพียงดึงดูดผู้เข้าร่วมที่เป็นผู้สูงอายุเท่านั้น แต่ยังช่วยให้สมาชิกในชุมชนที่มีความหลากหลายเกิดปฏิสัมพันธ์กัน สร้างการเชื่อมโยงระหว่างรุ่น และปลูกฝังความรู้สึกเป็นหนึ่งเดียวกันในชุมชน
โดยสรุป การนำเสนอของแบล็คแมนให้ภาพรวมในบทบาทของสภาศิลปะอังกฤษที่เสริมสร้างสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีของผู้สูงวัย ด้วยการมีส่วนร่วมในการพัฒนาแผนงานด้านวัฒนธรรม การดำเนินงานสะท้อนถึงการวางนโยบายด้านวัฒนธรรม การมีส่วนร่วม การสร้างโอกาสในการเข้าถึง และความร่วมมือเชิงกลยุทธ์บนฐานทรัพยากรชุมชน
[1] รายงานฉบับสมบูรณ์เรื่อง "Celebrating Age Programme Evaluation: Final Report" ซึ่งเผยแพร่เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 2023 โดย Imogen Blood & Associates ได้ให้การวิเคราะห์อย่างละเอียดเกี่ยวกับโครงการ Celebrating Age ซึ่งได้รับการสนับสนุนงบประมาณ 3 ล้านปอนด์เพื่อดำเนินงาน 32 โครงการ ในการสร้างการมีส่วนร่วมในกิจกรรมทางวัฒนธรรมของผู้สูงวัย รายงานฉบับนี้ให้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับการดำเนินงาน ผลกระทบ และความร่วมมือเชิงกลยุทธ์ของโครงการ โดยย้ำถึงประโยชน์ในการมีส่วนร่วมด้านวัฒนธรรมสำหรับผู้สูงวัย อ่านเพิ่มเติม Imogen Blood & Associates Ltd., Thinking Practice, & Lorna Easterbrook Consultancy. (2023). Celebrating Age Programme Evaluation: Final Report. Arts Council England. Retrieved May 31, 2024, from https://www.artscouncil.org.uk/celebrating-age-programme-evaluation-final-report
[2] รายงานความคืบหน้า "Celebrating Age Programme Evaluation: Interim Report" (มิถุนายน ค.ศ.2020) ดำเนินการประเมินโครงการ Celebrating Age ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจากสภาศิลปะอังกฤษและมูลนิธิแบริง รายงานฉบับนี้อธิบายถึงการปรับตัวของโครงการต่อการระบาดของโรคโควิด-19 ด้วยเทคโนโลยีดิจิทัลและวิธีการสร้างสรรค์อื่น ๆ รายงานได้อภิปรายถึงความท้าทายที่เผชิญ เช่น ช่องว่างด้านดิจิทัลและปัญหาการเข้าถึง และระบุถึงผลลัพธ์เชิงบวกในการรักษาการมีส่วนร่วมของผู้สูงวัยและการสำรวจโอกาสใหม่ ๆ ในการเข้าร่วมกิจกรรมวัฒนธรรม อ่านเพิ่มเติม Imogen Blood & Associates Ltd., Thinking Practice, & Lorna Easterbrook Consultancy. (2020). Celebrating Age Programme Evaluation: Interim Report. Arts Council England. Retrieved May 31, 2024, from https://www.artscouncil.org.uk/sites/default/files/download-file/Celebrating%20Age%20Evaluation%20Interim%20Report%20June%202020.pdf
[3] โครงการ "Sea Folk Sing 2018: Never Again" ซึ่งนำโดย Ideas Test และ SparkedEcho สำรวจประวัติศาสตร์ทางทะเลและนิทานพื้นบ้านของเคนต์ทางตอนเหนือด้วยศิลปะแขนงดนตรี โดยมีเป้าหมายเพื่อเสริมสร้างสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีของผู้ที่มีอายุ 55 ปีขึ้นไป โครงการนี้ประกอบด้วยการจัดเวิร์กช็อป 64 ครั้ง และสร้างสรรค์ผลงานเพลงประสานเสียงชื่อ "Never Again" ของเอมิลี เพสกูด โครงการนี้ได้รับการสนับสนุนจากสภาศิลปะอังกฤษ มูลนิธิบาวริง สภาจังหวัดเคนต์ และองค์กรท้องถิ่นอื่น ๆ อ่านเพิ่มเติม Imperial War Museums. (2018). Sea Folk Sing 2018: 'Never Again'. Imperial War Museums. Retrieved May 31, 2024, from https://www.iwm.org.uk/partnerships/mapping-the-centenary/projects/sea-folk-sing-2018-never-again
ภาพปก
Image of AESOP. Photo credit: Helen Murray In Hamilton, K. (2016). Dance to Health: Grants for the Arts Case Study. Culture Hive. Retrieved from https://www.culturehive.co.uk/wp-content/uploads/2016/02/Culture-Hive-AESOP-Dance-to-Health-Grants-for-the-Arts-Case-Study.pdf