นกพิราบสนามหลวง หายไปไหน ?

Museum Core

12 ก.ค. 63
3K
นกพิราบสนามหลวงหายไปไหน ?
นกพิราบเป็นหนึ่งในมาสคอตของสนามหลวงที่ใคร ๆ มาสนามหลวงก็จะต้องถ่ายรูปกับนกพิราบ หรือวิ่งเข้าไปในฝูงนกพิราบเพื่อให้ได้ภาพที่สวยที่สุดตอนนกพิราบจำนวนพันกว่าตัวกำลังกระพือปีกบินขึ้นไป ซึ่งสาเหตุที่บริเวณสนามหลวงมีนกพิราบมากมายขนาดนี้เป็นเพราะมีผู้ให้อาหารนกอยู่ตลอดเวลา
“นกพิราบสนามหลวงมีทั้งหมด 4 กลุ่ม คือ กลุ่มตรงข้ามศาลฎีกา, กลุ่มหัวมุมท้องสนามหลวง, กลุ่มที่ถัดเข้ามาและกลุ่มทางเท้ารอบใน” ซึ่งนกพิราบเหล่านี้ ส่วนหนึ่งเข้าไปอยู่อาศัยในพระบรมมหาราชวังเป็นจำนวนมากและได้สร้างความเสียงหายให้ปราสาทราชมณเฑียรสถาน องค์พระที่นั่ง และอาคารต่าง ๆ ซึ่งวัดมหาธาตุก็เคยประสบปัญหานี้มาก่อน
หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ ฉบับวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2534 เล่าถึงการปราบนกพิราบในช่วงเวลานั้นว่า “การปราบปรามนกพิราบสนามหลวงด้วยวิธีเหวี่ยงแหจับไปเพาะลูกส่งขายภัตตาคารของเขตพระนครเพื่อแก้ปัญหาที่นกเหล่านั้นขึ้นไปขี้รดยอดปราสาทพระบรมมหาราชวังและหลังคาวัดพระแก้วนั้นจนถึงวันนี้จะได้ผลแค่ไหนก็ยังสรุปไม่ได้ ...ถ้าเขตพระนครใจร้อนไม่อยากรอผลการทดลองวิจัยจะผลีผลามทำเลยก็ไม่เลว”
ปัญหานกพิราบกลายเป็นปัญหาใหญ่หลวง เพราะก่อนหน้านี้เมื่อครั้งบูรณะวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เคยมีนกเข้าไปทำรังจึงมีการเรียกประชุมหน่วยงานที่เกี่ยวข้องประกอบด้วย สำนักพระราชวัง, สำนักงานเขตพระนคร, กรมศิลปากร, กองอนุรักษ์สัตว์ป่า กรมป่าไม้ และคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เพื่อหาแนวทางการแก้ไขปัญหานกพิราบบริเวณสนามหลวง
“ตอนที่บูรณะวัดพระแก้ว ...ขณะที่ทำอยู่นั้นพอเสร็จส่วนหนึ่งนกก็เข้าไปอยู่ ที่เกรงกลัวคือทำความเสียหายสิ่งที่สร้างไปแล้ว จะคาบเศษไม้ไปทำรังทำให้เกิดเป็นอันตราย จึงได้สั่งยามาจากสวิตเซอร์แลนส์ อย่างแรกเป็นยาเหมือนเยลลี่ใช้ทาส่วนที่นกจะไปเกาะ อีกชนิดเป็นยาเม็ดคลุกกับอาหารให้นกกินจะสลบจึงจับ” ปัญหาที่เกิดตามมาคือ นกพิราบนั้นแสนรู้ พวกมันจะคาบเอาเศษหญ้ามาปิดไว้ การแก้ปัญหาดำเนินต่อไปเรื่อย ๆ ไม่ว่าจะเป็นการแนะนำให้ทางกรุงเทพฯ ตัดแหล่งน้ำ, การใช้ตาข่ายปิดส่วนที่พักอาศัยของนก ,ติดเครื่องไล่นก, การทำให้นกเป็นหมันโดยใช้สารเคมีบางอย่างคลุกในอาหารนก หรือให้นกพิราบวางไข่น้อยลง ใช้เมสทรานอลทำให้นกลดจำนวนลงอย่างช้า ๆ แต่ก็ไม่สำเร็จ จนมีการสรุปผลว่าจะใช้ยาคุมกำเนินนกพิราบ โดยใช้กวาวเครือ
กวาวเครือเป็นสมุนไพรที่มีอยู่ในป่าไม้แห่งชาติเขตสงวน โดยส่วนที่ใช้คือส่วนหัวเพราะกวาวเครือมีฮอร์โมนที่ทำให้กระทบพิราบตัวผู้มีเชื้ออ่อนลง ส่วนตัวเมียนั้น กวาวเครือจะสามารถยับยั้งการออกไข่ การเจริญเติบโตของรังไข่ได้ ซึ่งเคยทดลองกับสัตว์ชนิดอื่น ๆ จนได้ผล เช่น นกกระทาและปลากัด เป็นต้น โดยต่อมาได้มีการประสานงานกับกลุ่มนกพิราบที่ อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา ให้มาจับนกพิราบไปทดลอง และยังมีการตั้งกลุ่มเยาวชนภายในหมู่บ้าน ให้เลี้ยงนกพิราบเป็นรายได้เสริมกับชาวบ้าน ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากทางอำเภออีกด้วย
ด้วยเหตุนี่้ทำให้นกพิราบสนามหลวงจึงค่อย ๆ ลดจำนวนลง หากสังเกตในปัจจุบันนี้ บริเวณท้องสนามหลวง และรอบข้าง เหลือนกพิราบจำนวนน้อยลงมากเมื่อเทียบกับอดีต
รัชนก พุทธสุขา
แหล่งอ้างอิง
หอจดหมายเหตุแห่งชาติ. การประชุมเรื่องแนวทางการแก้ไขปัญหานกพิราบบริเวณสนามหลวง (30 สิงหา – 24 ธันวา พ.ศ. 2543). เอกสารกรมศิลปากร