การแข่งรถฟอร์มูล่าวันบนถนนราชดำเนิน กับความหมายที่แตกต่าง

 

 

 

เมื่อวันที่ 18 ธ.ค. 2553 มีการนำรถแข่งสูตรหนึ่งคันจริง ที่เพิ่งคว้าแชมป์โลกฟอร์มูล่าวัน ปี 2010 มาวิ่งโชว์บนถนนราชดำเนิน และอ้างอิงถึงการสานต่อเจตนารมณ์ของพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช โดยมีสุดยอดนักแข่งรถฟอร์มูล่าวันของทีมเรดบูล เรซซิ่ง คือ มาร์ค เว็บเบอร์ ทำหน้าที่ขับรถสูตรหนึ่ง เพื่อร่วมเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 จะทรงเจริญพระชนมพรรษา ครบ 84 พรรษาใน พ.ศ. 2554 งานครั้งนี้จัดโดย นายเฉลิม อยู่วิทยา เจ้าของทีมรถแข่งฟอร์มูล่าวัน "Red Bull Racing" ประธานบริษัทเรดบูล คอมปานี ลิมิเต็ด กรุงลอนดอน ร่วมกับน้องชายคือ นายสราวุฒิ อยู่วิทยา กรรมการผู้จัดการบริษัทเครื่องดื่มกระทิงแดง

 

การจัดโชว์รถแข่งบนถนนราชดำเนินครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรก ก่อนหน้านี้ก็เคยมีการจัดกิจกรรมในลักษณะนี้มาแล้ว แต่การสื่อความหมายของกิจกรรมในแต่ละครั้งนั้นมีความแตกต่างกัน

 

วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2480 พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ และพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช ได้รับการทูลเชิญให้เสด็จกลับมาแสดงการขับรถรอมิวลุสโชว์ บนถนนราชดำเนิน ซึ่งเป็นรถคันที่ชนะในการแข่งขันที่โมนาโก  โดย นายทักษ์ เฉลิมเตียรณ นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ ได้กล่าวว่าในยุคนั้นการขับรถเร็วได้กลายเป็นกิจกรรมยอดนิยมสำหรับคนหนุ่มฐานะร่ำรวยในกรุงเทพฯ ความสำคัญของความสำเร็จของพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช ที่เกิดขึ้นในยุโรปคือชัยชนะครั้งแรกของสยาม

 

ในงานฉลองรัฐธรรมนูญ วันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2480 ได้จัดแสดง รถรอมิวลุส ในงานนี้ด้วย เพื่อเป็นการเชื่อมโยงพระองค์เจ้าทั้งสองเข้ากับระบอบประชาธิปไตย ซึ่งภูมิหลังของพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ และพระนิพนธ์ของพระองค์สะท้อนถึงการที่พระองค์เชื่อว่าระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ไม่สามารถอยู่ภายใต้ความตึงเครียดของยุคสมัยใหม่และการเกิดขึ้นของชนชั้นกลางได้ อีกทั้งพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ทรงสนับสนุนคณะราษฎรรวมถึงการสนุบสนุนความคิดเรื่องรัฐชาติสมัยใหม่ และให้การสนับสนุนการเงินแก่รัฐบาลใหม่

 

พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ภูวนาถ และพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช จึงเข้ากับตัวแบบของการเป็นวีรบุรุษแห่งชาติสมัยใหม่ รัฐบาลคณะราษฎรและจอมพล ป. พิบูลสงคราม ยินดีที่สนับสนุนการแข่งรถของทั้งสองพระองค์ในการแข่งขัน พ.ศ. 2482 แต่การแข่งขันดังกล่าวไม่ได้เกิดขึ้นเนื่องจากเกิดสงครามโลกครั้งที่สอง

 

 

การแข่งรถกรุงเทพกรังด์ปรีซ์ พ.ศ. 2531 เป็นการพยายามครั้งแรกที่จะสานต่อเจตนารมณ์ของพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ และพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช การแข่งรถที่เคยจะกำหนดจัดเมื่อ พ.ศ. 2482 ที่เป็นความประสงค์ของพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์และพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช แต่ไม่ได้จัดเพราะเกิดสงครามโลกครั้งที่สองเสียก่อน โดยที่ พ.ศ. 2531 เป็นปีสำคัญ แห่งวาระครบรอบพระชนมายุ 60 พรรษา ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 พระมหากษัตริย์นักกีฬา ที่ทรงประสบความสำเร็จจากการแข่งขันกีฬาเรือใบ ในกีฬาแหลมทองครั้งที่ 4 พ.ศ. 2510 และเชิดชูพระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์และพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช เจ้านายที่ประสบความสำเร็จอย่างสูงจากการกีฬาเช่นกัน  ทักษ์ เฉลิมเตียรณ จึงตั้งข้อสังเกตว่ารัฐบาลไทยภายใต้รัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ พยายามสร้างความภาคภูมิใจและสร้างชาตินิยมอย่างแนบแน่นกับสถาบันพระมหากษัตริย์ไทย จากผลงานของสมาชิกราชวงศ์

 

จะเห็นว่าการโชว์การแข่งรถบนถนนราชดำเนินในแต่ละครั้งมีการสื่อความหมายถึงชาตินิยมที่มีความแตกต่างกัน สรุปได้ดังนี้ว่า

 

ในการโชว์รถครั้งแรกที่พระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช ได้ทรงขับโชว์ด้วยพระองค์เอง รัฐบาลภายใต้การปกครองใหม่ได้ใช้เหตุการณ์นี้สื่อความกับประชาชนสยามถึงร่างกายอันเป็นตัวอย่างที่สามารถเอาชนะชาติอารยะ โดยเฉพาะยุโรปได้ ซึ่งแตกต่างกับการโชว์รถใน พ.ศ. 2531 และการโชว์ฟอร์มูล่าวัน ใน พ.ศ. 2553 ที่เป็นกิจกรรมเทิดพระเกียรติรัชกาลที่ 9 โดยเฉพาะ   ดังนั้นการอ้างอิงถึงพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช จึงได้ขยับไปอยู่ในฐานะส่วนหนึ่งของสมาชิกราชวงศ์ที่ได้สร้างชื่อเสียง ซึ่งเป็นเหตุผลเพื่อสนับสนุนสถาบันพระมหากษัตริย์

 

การโชว์แข่งรถฟอร์มูล่าวัน ใน พ.ศ. 2553 ก็เป็นอีกครั้งที่ตอกย้ำภาพความเป็นกษัตริย์นักกีฬาของรัชกาลที่ 9 หรืออาจจะมากกว่านั้นในแง่ของผลพลอยได้ในการสร้างแบรนด์ของผู้จัด เนื่องจากสองครั้งก่อนหน้าจัดโดยรัฐบาลแต่ครั้งนี้จัดโดยเอกชน

 

ทั้งหมดนี้ ยิ่งตอกย้ำถึงการทำหน้าที่ของถนนราชดำเนินในฐานะเป็นเวทีในการประชันความคิด และการช่วงชิงความหมายมาตลอด 121 ปี ช่วงชิงความหมายในที่นี้คือการอ้างอิงถึงพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช แต่วัตถุประสงค์ในการทำกิจกรรมแต่ละครั้งก็มีความหมายแตกต่างกันไป

 

 

รัชนก พุทธสุขา

 

 

 

 

 

แหล่งอ้างอิง

 

ทักษ์ เฉลิมเตียรณ. (2558). อ่านจนแตก: วรรณกรรม ความทันสมัย และความเป็นไทย. กรุงเทพฯ: อ่าน. 

 

ทีมข่าวหน้าสตรี. (2553). "เรดบูล ฟอร์มูล่าวัน" กระหึ่ม!! บนถนนราชดำเนิน สร้างประวัติศาสตร์หน้าใหม่ให้เมืองไทย. สืบค้นเมื่อ 21
ตุลาคม 2562, จาก อ่านออนไลน์