คุณยายกับเทคโนโลยีผสานวัยในนิทรรศการ

ในการนำชมนิทรรศการ “ล่องรอยราชดำเนิน : นิทรรศการผสานวัย” มีการนัดว่ามีผู้ชมกรุ๊ปหนึ่งตอน 13.45 ก่อนถึงเวลานัดก็ไปรอ และเจอกับคุณยายท่านหนึ่งจึงได้เข้าไปนำชม ปรากฏว่าคุณยายตั้งใจชมนิทรรศการ จนในที่สุดคุณยายกลับตอนหลัง 18.30

เมื่อเราได้ถามว่าทำไมคุณยายถึงให้เวลา คุณยายก็ให้คำตอบว่าก็เพราะรู้ว่าคนทำนิทรรศการจะต้องใช้เวลาในการหาข้อมูลมาเสิร์ฟคุณยาย

และเมื่อเราถามว่าคุณยายมีข้อตำหนิเรื่องการใช้เทคโนโลยีในนิทรรศการไหม ในเมื่อนิทรรศการที่ใช้เทคโนโลยีได้กันความสามารถในการเข้าถึงออกไปจากคุณยาย

สิ่งที่คุณยายตอบมาคือ เราทำไม่เป็นเอง แต่เข้าใจนะว่าสมัยนี้ต้องใช้เทคโนโลยีเป็นสื่อ

เรากรอกแบบประเมินให้คุณยาย โดยที่คุณยายนั่งดูอยู่ข้าง ๆ เนื่องจากคุณยายเขียนไม่ถนัด คำถามข้อนี้มีตัวเลือกคือ น้อยที่สุด น้อยมาก พอใช้ ดีมาก ดีมากที่สุด ข้อนี้คุณยายก็ยังยืนยันที่จะประเมินว่าดีมาก และบอกอยู่เสมอว่าการประเมินของคุณยายนั้นจะประเมินได้อย่างที่คุณยายพึงพอใจก็ต่อเมื่อคุณยายได้รับข้อมูลจากนิทรรศการได้มากที่สุดเท่าที่คุณยายจะทำได้ คุณยายอ่านข้อความในนิทรรการ คุณยายฟังและถามจากเจ้าหน้าที่ แต่สิ่งหนึ่งที่คุณยายยังคงเสียดายที่ตกหล่นไปและคิดว่าถ้าได้รับสารอย่างครบถ้วนจะประเมินให้เราได้ครบถ้วน และมีความคิดที่รวบยอดแล้ว

เราเลยตัดสินใจเลยว่าจะต้องให้คุณยายได้ฟัง ถ้าคุณยายให้เวลากับเรา ปรากฏว่าคุณยายพร้อมจะให้เวลาเราจึงให้น้องตาล วริศรา เชื้อพราหมณ์ (หนึ่งในทีมทำนิทรรศการและสังเกตพฤติกรรมผู้ชม) มาบริการคุณยายด้วยการใช้โทรศัพท์มือถือของน้องเองสแกนคิวอาโค๊ด เสียบหูฟังให้คุณยายได้ฟังสิ่งที่นิทรรศการเราเรียกว่า “ล่องรอย”

ด้วยความที่คุณยายชมนิทรรศการเราตั้งแต่บ่ายยันเย็นอาจจะเมื่อยล้าไม่สามารถเดินล่องรอยได้ จึงนั่งฟังที่ม้านั่งในนิทรรศการหลังพระแม่ธรณีบีบมวยผมจำลอง โดยมีน้องตาลนั่งข้าง ๆ คอยช่วยเหลือ ความหวังดีของเรารู้สึกว่าในขณะที่เราไปดูแลผู้ชมคนอื่น แต่น้องตาลต้องนั่งข้าง ๆ คุณยายโดยไม่สิ่งเอนเตอร์เทน (เพราะมือถือให้คุณยายฟังบทล่องรอย) เราจึงหยิบหนังสือ “ถนนสายรมณีย์” จากโซนภัณฑารักษ์วัยเก๋า ในกล่องของคุณบาหยัน อิ่มสำราญ ที่นำเสนอเรื่องราวผ่านวรรณกรรมเรื่อง “ถนนสายรมณีย์” ไปให้น้องตาลอ่านรอคุณยาย เราก็เพียงคิดว่าเป็นการช่วยน้องตาลแก้เบื่อ แต่เรามาทราบจากตาลในภายหลังว่าการที่ตาลก็มีอะไรทำในระหว่างนั่งเป็นเพื่อนคุณยายฟังเส้นเรื่องราว “ล่องรอย” นั้นข้อดีคือคุณยายไม่รู้สึกว่ามีคนคนหนึ่งนั่งรออยู่และรู้สึกกดดัน ทำให้คุณยายนั่งฟังและดำดิ่งกับเรื่องราวที่ได้ฟังราวกับถอดจิตไปนั่งคุยกับเจ้าของเส้นเรื่อง

ภาพที่เราเห็นก็บ่งบอกว่าคุณยายมิได้นั่งอยู่กับตาลแล้ว หากแต่ว่าคุณยายกำลังนั่งคุยกับคู่สนทนาใหม่ที่เรียงรายกันมาเล่าเรื่องของตนเองกับถนนเส้นนี้ ปฏิกิริยาโต้ตอบของคุณยายกับคู่สนทนาที่อยู่ในหูฟังนั้นราวกับนั่งปรับทุกข์กัน เพราะคุณยายมีเสียงตอบรับความทุกข์ว่า “อืิอ อือ อือ” และเมื่อคู่สนทนามีความสุขคุณยายผู้รับฟังก็ยิ้มตาเป็นประกายและพยักหน้า เราที่เดินผ่านไปเฝ้าดูตาลกับคุณยายเป็นระยะ ๆ หลังจากส่งต่อให้ตาลไปแล้ว ก็เห็นว่าคนที่วอกแวกคือตาลที่เงยหน้าขึ้นมามองเราว่ามีอะไรหรือเปล่า และเราก็คุยกันเล็กน้อยว่าเป็นอย่างไรบ้าง คุณยายฟังไปกี่เส้นเรื่องแล้ว แต่คุณยายนั้นนั่งราวกับว่าไม่เห็นเราที่เดินใกล้เข้ามา คุณยายก็ยังคงนั่งรับฟังคนที่อยู่ในหูฟังคู่นั้น

แกลเลอรี่

ดูทั้งหมด