เคยสงสัยกันไหมคะ เวลาเราเห็นชื่อของคนเวียดนามตามสื่อต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นชื่อของนักฟุตบอล นักการเมืองไปจนถึงประชาชนทั่วไป ทำไมเราถึงเห็นทุกคนนามสกุล “เหงวียน” (Nguyen) กันเป็นส่วนใหญ่ สมมติถ้าไปนั่งกินเฝอในร้านอาหารที่เวียดนามแล้วร้องขานสกุลเหงียนออกมา เชื่อว่าคนในร้านเกินครึ่งจะต้องหันมาแน่ค่ะ เพราะว่านามสกุลเหงียนเป็นนามสกุลที่ใช้กันแพร่หลายมากในเวียดนาม ณ ปัจจุบันนี้มีประชากรชาวเวียดนามมากถึง 38 ล้านคนที่ใช้นามสกุลนี้
ภาพที่ 1: กราฟแสดงสัดส่วนนามสกุลที่ใช้ในประเทศเวียดนาม
แหล่งที่มา: https://en.wikipedia.org/wiki/Nguyen
แต่แม้จะนามสกุลเหงวียนหมือนกัน แต่ทุกคนก็ไม่ได้มีความเกี่ยวพันธุ์กันทางสายเลือดหรือเป็นญาติพี่น้องกันแต่อย่างใดค่ะ คล้ายๆ กับนามสกุลหวังของจีน สกุลคิมของเกาหลี ที่เป็นนามสกุลที่ใช้กันเยอะในประเทศค่ะ
แล้วที่มาของสกุลเหงวียนมาจากไหนกันนะ แล้วทำไมคนในประเทศเวียดนามถึงหันมาใช้นามสกุลเหงวียนกันมากขนาดนี้ เรามีคำตอบค่ะ
ก่อนอื่นเราต้องพาทุกท่านย้อนอดีตกลับไปในช่วงปี ค.ศ. 420-528 กันก่อนค่ะ ในช่วงนั้นมีประชากรจีนที่ใช้นามสกุลเหงวียน (หรือเขียนเป็นภาษาจีนกลางว่า 阮 หร่วน) พากันอพยพหนีสงครามภายในประเทศจีนมาที่เวียดนาม ซึ่งต่อมาภายหลังก็ได้ตั้งรกรากกันจนเติบโตทำให้นามสกุลเหงวียนนี้พลอยแพร่หลายไปด้วย
แต่อีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้นามสกุลนี้กลายมาเป็นนามสกุลที่ชาวเวียดนามใช้กันเยอะขนาดนี้มาจากเหตุการณ์ในช่วงปี ค.ศ.1200 ค่ะ ในช่วงเวลานั้น ราชวงศ์ จิ่น (Trần) ได้เข้ามายึดอำนาจจากตระกูล ลี้ (Lý) และมีการสั่งให้ทายาทของตระกูล ลี้ (Lý) ทั้งหมดเปลี่ยนไปใช้นามสกุล เหงวียน (Nguyen) ไม่เช่นนั้นก็จะถูกกวาดล้างอย่างแน่นอน ทำให้ในช่วงเวลานั้นมีประชาชนหันมาใช้สกุลเหงียนกันเป็นจำนวนมาก
หลังจากนั้น ราชวงศ์ จิ่น (Trần) ที่ยึดอำนาจมาครองราชย์อยู่ได้สักพักก็โดนตระกูล โห่ (hồ) มาโค่นอำนาจลง และสถาปนาราชวงศ์ โห่ (hồ) ซึ่งเหตุการณ์ก็วนซ้ำเลยค่ะ เพราะไม่นานนักราชวงศ์ (hồ) เองก็ล่มสลายเช่นกัน พอราชวงศ์ (hồ) ล่ม เหล่าทายาทก็เลยหันมาเปลี่ยนสกุลเป็นเหงวียนแทนเพราะกลัวจะโดนคนกวาดล้างเนื่องจากมีเชื้อสายราชวงศ์เก่า
รูปที่ 2: ราชวงศ์เหงวียน
แหล่งที่มาภาพ: http://hiddenlandtravel.com/nguyen-dynasty-last-monarch-vietnam/
ประวัติศาสตร์ราชวงศ์ของเวียดนามมีการผลัดกันขึ้นผลัดกันลงของแต่ละราชวงศ์มากมาย จนในที่สุดก็ผ่านมาถึงราชวงศ์สุดท้ายซึ่งมีผู้นำจากตระกูลเหงวียนได้ก่อตั้งราชวงศ์เหงียนจากความช่วยเหลือของฝรั่งเศส ในช่วงราชวงศ์เหงวียนนี้มีประชาชนจำนวนมากหันมาใช้นามสกุลเหงวียนตามราชวงศ์ แม้แต่นักโทษยังหันมาใช้นามสกุลนี้เพื่อหวังจะได้ลดโทษอีกด้วย ซึ่งต่อมาเวียดนามกับจีนมีการพัฒนาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศอย่างแน่นแฟ้นทำให้การเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศสลดน้อยลง ในช่วงนี้เองฝรั่งเศสจึงเข้ามายึดอำนาจ รุกรานเวียดนามจนเวียดนามตกเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสในที่สุด
รูปที่ 3 : ภาพฝรั่งเศสยึดเวียดนามเป็นอาณานิคม
แหล่งที่มาภาพ: https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Vietnam
และการเข้ามาของฝรั่งเศสนี่เองที่เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้นามสกุลเหงวียนยิ่งแพร่หลายมากขึ้นในเวียดนาม เพราะเมื่อเข้ามายึดอาณานิคมแล้ว ชาวฝรั่งเศสก็พยายามสร้างวัฒนธรรมต่างๆ ให้ชาวเวียดนาม และเมื่อพบว่าชาวเวียดนามอีกจำนวนมากยังไม่มีการใช้นามสกุลจึงมีการคัดเลือกนามสกุลมาให้ชาวเวียดนามในยุคนั้นใช้ โดยเลือกสกุลเหงวียนเพื่อเป็นการให้เกียรติราชวงศ์สุดท้ายของประเทศนั่นเองค่ะ
นามสกุลเหงวียนของชาวเวียดนาม จึงไม่ได้เป็นแค่นามสกุล แต่ยังเป็นตัวบ่งบอกถึงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมอีกด้วย อีกทั้งยังบ่งบอกถึงอัตลักษณ์ของประเทศชาติ เพียงแค่ได้ยินว่านามสกุลเหงวียนก็จะรู้ได้ทันทีว่าเป็นชาวเวียดนามนั่นเอง
แหล่งที่มา:
https://inspitrip.com/blog/5689/nguyen-popular-vietnamese-name/
https://en.wikipedia.org/wiki/Nguyen#Origin_and_usage
https://nextshark.com/why-vietnamese-are-named-nguyen/
http://hiddenlandtravel.com/nguyen-dynasty-last-monarch-vietnam/
กัลย์สุดา จรูญทรัพย์วัฒนะ