Museum Core
หลบหนี หรือ แสวงหา? : การเดินทางในภาพยนตร์ไทย
Museum Core
26 ก.ย. 65 923

ผู้เขียน : นิศา บูรณภวังค์

               ในช่วงระยะ 10 ปีมานี้ วงการภาพยนตร์ไทยหันมาให้ความสนใจกับแหล่งท่องเที่ยว เห็นได้จากการที่แนวทางของภาพยนตร์ไทยหลายเรื่องมักมีการนำเอาเนื้อหามาผูกโยงเข้ากับการเดินทาง ซึ่งการใช้ภาพยนตร์ไทยนำเสนอแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ นั้นกลายมาเป็นวิธีผลักดันให้เกิดการท่องเที่ยว ทั้งในและนอกประเทศได้เป็นอย่างดี

               ผลของการนำเสนอภาพความสวยงามของแหล่งท่องเที่ยวตามธรรมชาติของแต่ละจังหวัด รวมไปถึงความน่าสนใจของวัฒนธรรมและอาหารท้องถิ่นในภาพยนตร์ไทย ทำให้เกิดกระแสนิยมการเดินทางในกลุ่มคนหลายลักษณะ เช่น การเดินทางแบบตามรอยภาพยนตร์ หรือการเดินทางที่พุ่งเป้าเพื่อไปเยี่ยมเยือนสถานที่ ซึ่งใช้เป็นฉากประกอบในการถ่ายทำ  ตามที่ Beeton (2005) (อ้างถึงใน ปัณฑธนิต  นันตติกุล,2561) ได้กล่าวไว้ว่า ภาพยนตร์เป็นภาษาที่มองเห็น และสามารถสร้างความหมายที่แท้จริงหรือความหมายเชิงจินตนาการ อัตลักษณ์ ภาพลักษณ์ จนสามารถเกิดเป็นทัศนคติต่อสถานที่นั้น ๆ จนก่อกำเนิดเป็นแรงจูงใจในการไปเยี่ยมเยือนดังเช่น ภาพยนตร์เรื่อง "สิ่งเล็กๆ ที่เรียกว่ารัก" (2553) ใช้สถานที่ถ่ายทำ ณ แก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี  ภาพยนตร์เรื่อง "Timeline จดหมายรักความทรงจำ" (2558) ใช้สถานที่ ณ สะพานอัษฎางค์ เกาะสีชัง จังหวัดชลบุรี หรือภาพยนตร์เรื่อง "คิดถึงวิทยา" (2557) ใช้พื้นที่โรงเรียนเรือนแพ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน เป็นสถานที่ถ่ายทำ รวมถึงภาพยนตร์เรื่อง "สุขสันต์วันโสด" (2562) ที่ใช้จังหวัดเชียงใหม่เป็นฉากในการถ่ายทำตลอดทั้งเรื่อง

 

ภาพที่ 1 วิวทิวทัศน์ที่สวยงามจากเขื่อนแก่งกระจาน

แหล่งที่มาภาพ: www.travel.trueid.net

 

ภาพที่ 2 สะพานไม้แห่งเกาะสีชังสร้างภาพจำผ่านภาพยนตร์

แหล่งที่มาภาพ: https://pantip.com/topic/34511945

 

                เนื่องด้วยภาพยนตร์เป็นสื่อบันเทิงที่เป็นภาพเคลื่อนไหว มุ่งสนองตอบต่อความต้องการบันเทิงของผู้ชม ซึ่งในบริบทนี้ความบันเทิง หมายรวมไปถึงความลึกซึ้งทางหลักจิตวิทยาด้วย เพราะความบันเทิงที่ได้รับเป็นภาวะความพึงพอใจอย่างหนึ่ง หลังจากที่รับชมจนจบ และก่อให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกนานานับประการตามแต่ที่เนื้อหาจะชักนำไป (ฐนยศ โลห์พัฒนานนท์, 2561) ส่วนใหญ่แล้วเนื้อหาของภาพยนตร์ไทยที่ใช้การเดินทางมาเป็นส่วนประกอบหลักของเรื่องนั้น แก่นแกนหลักของเรื่องมักกล่าวถึงประเด็นปัญหาในการดำเนินชีวิตของตัวละครเอกที่แอบแฝงอยู่ในความสนุกสนานเร้าใจหรือรักปนอารมณ์ขัน ซึ่งปัญหาเหล่านั้น อาจเป็นปัญหาด้านการงาน ปัญหาด้านการเงิน หรือปัญหาครอบครัว อันเป็นมูลเหตุที่ทำให้ตัวละครเอกต้องอาศัยการเดินทางเป็นการปลอบประโลมใจตนเอง เช่น เรื่อง "หนีตามกาลิเลโอ" (2552) ที่ตัวละครเอกออกเดินทางเพื่อหลบหนีการเรียนที่ประสบปัญหา หรือเรื่อง "กวน มึน โฮ" (2554) ที่ตัวละครเอกออกเดินทางเพื่อเสาะแสวงหาความเป็นอิสระจากคนรัก การเดินทางดังกล่าว จึงเป็นการสะท้อนและชี้ชวนให้ผู้ชมตระหนักว่า บางครั้งสาเหตุการออกเดินทางของมนุษย์ อาจไม่ใช่เป็นการเดินทางเพื่อการท่องเที่ยวชมความงามของธรรมชาติเพียงอย่างเดียว แต่หากการเดินทาง ยังสามารถเป็นเครื่องมือในการเยียวยาจิตใจ  เป็นอุปกรณ์ในการหลีกหนีความจริงที่ไม่อยากเผชิญก็เป็นได้  ภาพยนตร์จึงถือได้ว่าเป็นเครื่องมือสำหรับการหลีกเร้นจากสังคม (escapism) (ฐนยศ โลห์พัฒนานนท์, 2561)

ภาพที่ 3 โร้ดทริปที่มักปรากฏในภาพยนตร์ที่ธรรมชาติสวยงามเป็นฉากหลัง

แหล่งที่มาภาพ: www.travel.trueid.net

 

               โดยอันที่จริงแล้ว การออกเดินทางเป็นธรรมชาติอย่างหนึ่งของมนุษย์ในสังคมทุกแห่ง การเดินทางมีอยู่ในพันธุกรรมของมนุษย์ (ธเนศ  อาภรณ์สุวรรณ, 2564) หลายครั้งที่ชีวิตของมนุษย์เราต้องออกเดินทาง ซึ่งการเดินทางในที่นี้ มิได้หมายถึงการท่องเที่ยวตามธรรมดา แต่การเดินทางสามารถตีความออกไปได้หลากหลายรูปแบบ อาจหมายถึงการก้าวผ่านช่วงวัยต่าง ๆ หรืออาจเป็นการตามหาความหมายบางอย่างในชีวิต การเดินทางแสดงให้เห็นถึงพัฒนาการในการใช้ชีวิตของมนุษย์ที่มีในแต่ละช่วงชีวิต

การเดินทางจึงอาจเป็นกลวิธีที่นำไปสู่การเปลี่ยนผ่านสภาวะของตัวละครให้ดีขึ้นได้

 

               การออกเดินทางของตัวละครเอกฝ่ายหญิงและฝ่ายชายในภาพยนตร์ไทยหลายเรื่อง จึงแสดงให้เห็นถึงการรื้อถอนกรอบบทบาทหน้าที่เดิมของตน ซึ่งจากการศึกษาพบว่าการออกเดินทางของตัวละครเอก อาจเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้

    1. ใช้การเดินทางเป็นเครื่องมือรักษาเยียวยาจิตใจของตนเองที่ผิดหวังจากความรัก
    2. หลีกหนีความจำเจ น่าเบื่อของหน้าที่การงาน การทำงานในบริษัท ต้องติดต่อพูดคุยกับลูกค้า ต้องเดินทางไปทำงานผจญกับรถติดเป็นกิจวัตรทำให้เกิดความรู้สึกที่เบื่อหน่ายและกดดัน
    1. ใช้เวลาว่างเพื่อตัวเองเพราะการอยู่โดยปราศจากคนรักทำให้ตนเองรู้สึกถึงความว้าเหว่ การต้องใช้ชีวิตอยู่อย่างโดดเดี่ยว อ้างว้างทำให้ขาดกำลังใจ เป็นแฟนที่คบมาตั้งแต่สมัยเรียน มีความฝันด้วยกัน
    1. เปิดโลก เป็นแรงบันดาลใจให้ลุกขึ้นมีพลังในการดำเนินชีวิตหามุมมองใหม่ๆ ในการดำเนินชีวิต เป็นการปลุกพลังตัวเอง

ภาพที่ 4 การออกเดินทางของตัวละครในภาพยนตร์

 สัญญะของการเปลี่ยนแปลงตัวตนให้หลุดออกจากบริบทเดิม

แหล่งที่มาภาพ: https://www.sfcinemacity.com/news-activity/news-2478

 

                ตามทฤษฎีโครงสร้างคลาสสิคของอริสโตเติล ที่เรียกว่า Character arc หรือเส้นทางของตัวละคร ซึ่งมีทั้งหมด 3 องก์ (ออนไลน์ ,2564 ) เส้นทางของตัวละครดังกล่าวนั้น หมายถึงการเปลี่ยนแปลงของคาแรคเตอร์ตัวละครที่ ตัวละครทุกตัวล้วนเติบโต ไม่ว่าจะพัฒนาไปในทางที่ดีขึ้น หรือพัฒนาไปในทางที่เสื่อมถอยลง character arc คือจุดเปลี่ยนที่ทำให้ตัวละครเกิดการเติบโต เป็นอีกคนหนึ่งเมื่อดำเนินไปจนจบเรื่อง หลักแนวคิดดังกล่าวแบ่งได้เป็น ตัวตน ไขว่คว้า และ เปลี่ยนแปลง การเดินทางในหลายเรื่อง จึงคล้ายกับเครื่องมือในการชำระล้างจิตใจ การเดินทางทำให้ตัวละครเรียนรู้การเดินทางของชีวิตในเส้นทางที่ถูกที่ควร รู้ว่าต้อง “ทำอะไร” พอ ๆกับที่รู้ว่าจะต้อง “ไม่ทำอะไร”เพื่อที่จะทำให้ความทุกข์ภายในจิตใจของตนเองลบเลือนไป การเดินทางจึงกลายเป็นความท้าทายของตัวละครที่สามารถพิสูจน์ให้เห็นว่า สิ่งที่ค้นพบระหว่างการออกเดินทางนั้นสามารถเปลี่ยนความคิด และมุมมองใหม่ได้ การเดินทางจึงเปรียบเสมือน “การเกิดใหม่” ของมนุษย์เพื่อให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์แบบมากขึ้น  การเดินทาง อาจจะมิใช่เพียงแค่การไปท่องเที่ยว ชมความงามตามสถานที่อันสวยงาม เพียงเป้าประสงค์เดียว แต่การเดินทางอาจเป็นการหลบหนีเพื่อไปแสวงหาตัวตนก็เป็นได้

 

เอกสารอ้างอิง

กาญจนา  แก้วเทพ.(2557). เรื่องสื่อสารการท่องเที่ยว.กรุงเทพฯ : ห้างหุ้นส่วนจำกัดการพิมพ์  

 

ฐนยศ โลห์พัฒนานนท์.(2561).ภาพยนตร์กับทฤษฎีแห่งความบันเทิง.วารสารนิเทศศาสตร์ธุรกิจบัณฑิต.ปีที่ 12 ฉบับที่ 1.มกราคม-มิถุนายน 2561.

 

ปัณฑธนิต  นันตติกุล.(2561).การท่องเที่ยวตามรอยภาพยนตร์ : กรณีศึกษาภาพยนตร์แฟนเดย์...แฟนกันแค่วันเดียว.ปริญญานิพนธ์ วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล

 

ธเนศ  อาภรณ์สุวรรณ.(2564). “คนไทยเริ่มออกเดินทางท่องเที่ยวตั้งแต่ ร.5”สืบค้นเมื่อ 28 กันยายน 2564 จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_37875

 

“Difference Between Travel and Tourism”(June 30, 2016) สืบค้นเมื่อ วันที่ 4 ตุลาคม 2564 จาก https://pediaa.com/difference-between-travel-and-tourism

 

“หัวใจในการเดินทางของตัวละครเอก”.(13กุมภาพันธ์ 2564) สืบค้นเมื่อ วันที่ 1 ตุลาคม 2564 จาก https://www.facebook.com/movieDIY/

 

นิศา บูรณภวังค์

 

แกลเลอรี่


ย้อนกลับ