บ้านเอกะนาค ตั้งอยู่ในซอยอิสรภาพ 15 แขวงหิรัญรูจี เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร โดยมีมหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยาเป็นผู้ครอบครองดูแล กรมธนารักษ์เป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในที่ดิน

บ้านเอกะนาคมีลักษณะเป็นเรือนไทยก่ออิฐถือปูน ผู้สร้างซึ่งเป็นเจ้าของบ้านคือ พันตำรวจเอก พระยาประสงค์สรรพการ (ยวง เอกะนาค) อดีตรองอธิบดีกรมตำรวจ และเป็น 1 ใน 24 ท่านที่เป็นผู้ริเริ่มก่อตั้งสมาคมโหรแห่งประเทศไทยในพระบรมราชินูปถัมภ์ ซึ่งก่อกำเนิดขึ้นเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ.2490 

ต่อมาบ้านเอกะนาคตกเป็นของบุตรสาว คือ คุณประยูร เอกะนาค และเนื่องจากคุณประยูรไม่มีทายาทสืบสกุล บ้านเอกะนาคจึงตกเป็นกรรมสิทธิ์ของโรงเรียนมัธยมบ้านสมเด็จเจ้าพระยา (ปัจจุบันคือมหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา) ตามที่ระบุไว้ในพินัยกรรม บ้านเอกะนาคได้ถูกทิ้งร้าง มีสภาพชำรุดทรุดโทรมไปตามกาลเวลา จนกระทั่ง พ.ศ.2535 มหาวิทยาลัยราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยาจึงได้ริเริ่มโครงการเพื่อบูรณะ จนได้ดำเนินการบูรณะใน พ.ศ.2540 และจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์ศูนย์กรุงธนบุรีศึกษา

บ้านเอกะนาคมีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ด้านหนึ่งของอาคารมีห้องรูปห้าเหลี่ยมอยู่ตรงมุมอาคาร เหนือขึ้นไปบริเวณหน้าจั่วตกแต่งลายไม้ฉลุ เอกลักษณ์พิเศษของบ้านเอกะนาค คือบริเวณห้องชั้น 2 ช่องลมที่เป็นแผ่นลายไม้ฉลุทั้งหมด มีการฉลุลายแสดงชื่อเดิมของพันตำรวจเอก พระยาประสงค์สรรพการ เมื่อเดิมขึ้นบันไดสู่ชั้นบนจะเห็นประตูบานเฟี้ยมซึ่งกั้นระหว่างส่วนนอกกับส่วนใน ประตูบานเฟี้ยมนี้ช่องด้านบนสุดฉลุเป็นลวดลายพรรณพฤกษาล้อมตัวหนังสือ 3 ตัว คือ ยวง

ภาพจากหนังสือ ลายไม้ฉลุแบบขนมปังขิง สุนทรียภาพแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดย ภูชัย กวมทรัพย์

แกลเลอรี่

ดูทั้งหมด