Museum Selfie Day เป็นแคมเปญออนไลน์ที่ถูกสร้างขึ้นโดย มาร์ ดิกสัน (Mar Dixon) บล็อกเกอร์อิสระ ผู้ซึ่งหลงใหลในงานพิพิธภัณฑ์ เธอต้องการให้มีวันหนึ่งของปีที่เป็นวันแห่งการเชื่อมโยงสาธารณชน เพื่อร่วมทำกิจกรรมแชร์ภาพถ่ายเซลฟี่กับพิพิธภัณฑ์ ผ่านสื่อโซเชียลออนไลน์ เพื่อช่วยกันส่งเสริมและกระตุ้นเตือนไปยังคนอื่นๆ ให้เกิดการรับรู้ ความตระหนัก ใส่ใจในคุณค่าและเห็นความสำคัญของวัตถุจัดแสดงที่มีอยู่อย่างมากมายในพิพิธภัณฑ์ โดย มาร์ ดิกสันได้รณรงค์ ให้วันพุธสัปดาห์ที่สามในเดือนมกราคมของทุกปีเป็นวัน Museum Selfie Day

          แคมเปญ Museum Selfie Day เกิดขึ้นครั้งแรกเมื่อเดือนมกราคม ค.ศ.2014 ในตอนนั้นพิพิธภัณฑ์หลายแห่งทั่วโลกและผู้คนนับพันคนได้เข้าร่วมแคมเปญดังกล่าวกันอย่างสนุกสนาน มาร์ ดิกสันวางกลยุทธ์แคมเปญ ไว้บนคำสำคัญ 2 คำ คือคำว่า One-Day และ Crowd-Sourced  เนื่องด้วยสองสิ่งนี้เป็นวิธีการส่งเสริมประชาสัมพันธ์กิจกรรมเชิงรุกในกลุ่มคนทำงานด้านเทคโนโลยีที่นิยมนำมาใช้กันมาก เป็นเครื่องมือในการปลุกพลังความคิดของสาธารณชนหมู่มาก ผ่านการมีส่วนร่วมอย่างสร้างสรรค์ โดยใช้สื่อโซเชียลเชื่อมต่อเป็นเครือข่ายให้เกิดการรับรู้ และนำไปสู่การสร้างกระแสความสนใจในวงกว้างได้อย่างรวดเร็ว

เซลฟี: จากศตวรรษที่ 19 ถึงการเซลฟีในพิพิธภัณฑ์

          หากกล่าวถึงการเซลฟี่ คงไม่มีใครไม่รู้จักการเซลฟี่หรือการถ่ายภาพตัวเอง บางคนอาจคิดว่าเซลฟี่เป็น สิ่งใหม่ที่เพิ่งเกิดขึ้นในยุคดิจิทัลเมื่อไม่นานมานี้  แต่รู้หรือไม่ว่าการเซลฟี่ครั้งแรกเกิดขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ.1839 โดยภาพเซลฟี่ภาพแรกในประวัติศาสตร์เป็นภาพของนายรอเบิร์ต คอร์เนเลียส (Robert Conelius) ผู้ผลิตโคมไฟและช่างภาพชาวอเมริกันที่ได้บันทึกภาพถ่ายตัวเองไว้ด้วยกล้องถ่ายภาพระบบดาแกโรไทพ์ (Daguerreotype) ซึ่งเป็นกระบวนการถ่ายภาพที่คิดค้นขึ้นโดยหลุยส์ ฌาคส์ มังเด ดาแกร์ (Louis Jacques Mandé Daguerre)    ชาวฝรั่งเศส ผู้เป็นบิดาแห่งการถ่ายภาพสมัยใหม่ รอเบิร์ต คอร์เนเลียสบันทึกภาพตัวเองโดยการถือกล้องหันเข้าหาตัวเอง พร้อมทำหน้านิ่งค้างไว้ที่หน้ากล้อง จนเกิดเป็นภาพถ่ายตัวเขาเอง

           ต่อมาในปี ค.ศ.1900 ได้ปรากฏภาพถ่ายของสุภาพสตรีในกระจกเงาที่ถ่ายภาพตัวเองขณะยืนจ้องมองไปยังกระจก หลังจากนั้นในปี ค.ศ.1914 แกรนด์ดัชเชสอะนัสตาซียา นีคะลายีฟนา (Grand Duchess Anatasia Nikolaevna ) พระราชธิดาพระองค์เล็กในจักรพรรดินิโคลัสที่ 2 แห่งรัสเซียได้ถ่ายภาพพระองค์เองที่ปรากฏอยู่ในกระจกเงา ในท่วงท่าชันเข่าทั้งสองข้างบนเก้าอี้ มือทั้งสองหันหน้ากล้องเข้าหากระจก

          ภาพถ่ายเซลฟี่ทั้ง 3 ภาพที่กล่าวมา เป็นประจักษ์พยานอย่างดีว่าการเซลฟี่ได้มีมาเกือบ 200 ปี ก่อนจะมีการบัญญัติศัพท์คำว่าเซลฟี่ขึ้น

          มาถึงคริสต์ศตวรรษที่ 21 เมื่อเทคโนโลยีดิจิทัลแพร่หลายขึ้น การเซลฟี่กลายเป็นกระแสการแสดงออกแห่งยุคสมัย จูดี้ แพรแซล (Judy Pearsall) ผู้อำนวยการกองบรรณาธิการของพจนานุกรมภาษาอังกฤษ ฉบับอ๊อกซฟอร์ด (Oxford English Dictionary) ได้ให้ข้อมูลว่า คำว่าเซลฟี่ ปรากฏขึ้นครั้งแรก เมื่อปี ค.ศ.2002 ในงานฟอรั่มออนไลน์ของออสเตรเลีย ในปี ค.ศ. 2004 #Selfie เริ่มมีให้เห็นบน Flickr ซึ่งเป็นเว็บไซด์รูปภาพเพื่อการแบ่งปันภาพถ่าย ผู้ใช้บริการสามารถดาวน์โหลดรูปภาพ
ไปใช้งานได้  ต่อมาพจนานุกรมภาษาอังกฤษ ฉบับอ๊อกซฟอร์ดพบความถี่ในการใช้คำเซลฟี่ จากการสำรวจตลอดทั้งปี ค.ศ.2012 พบว่าผู้คนได้ใช้คำว่าเซลฟี่กันเพิ่มขึ้นถึง 17,000% จึงเป็นผลให้ปี ค.ศ.2013 พจนานุกรมภาษาอังกฤษ ฉบับอ๊อกซฟอร์ดได้ยกคำว่า เซลฟี่ ให้เป็นคำศัพท์แห่งปี ค.ศ.2013 (Word of The Year 2013) และเพิ่มคำว่า "เซลฟี่" ไว้ในพจนานุกรมในเดือนสิงหาคม ค.ศ.2013 ด้วยเช่นกัน  

          ในปี ค.ศ.2014  การเซลฟี่ในพิพิธภัณฑ์ได้เริ่มต้นขึ้นอย่างเป็นสากล เมื่อมาร์ ดิกสันได้พาลูกสาวเดินเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์ จนเกิดความคิดขึ้นว่าพิพิธภัณฑ์ไม่ได้เป็นเพียงสถานที่เรียนรู้ทางประวัติศาสตร์และงานศิลปะเท่านั้น แต่พิพิธภัณฑ์ยังเป็นพื้นที่สังสรรค์ของหมู่เพื่อนฝูงและครอบครัวในช่วงเวลาอันสุดพิเศษอีกด้วย ดังนั้น วันแห่งการแบ่งปันช่วงเวลาอันน่าจดจำของผู้คนในการเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ไปยังคนทั่วโลก โดยผ่านภาพถ่ายเซลฟี่ จึงเป็นกิจกรรมที่ช่วยเป็นสื่อกลางเพื่อย้ำเตือนถึงความสำคัญของงานศิลปะและของสะสมต่างๆ ในพิพิธภัณฑ์ได้มากขึ้น

ทำความรู้จักเทรนด์ Museum Selfie Day

          เมื่อวัน Museum Selfie Day มาถึง ผู้คนทั่วโลกที่มีความรักและหลงใหลในพิพิธภัณฑ์จะร่วมเฉลิมฉลองวาระแห่งความสัมพันธ์อันงดงามที่เกิดขึ้นในพิพิธภัณฑ์ โดยการนำภาพถ่ายเซลฟี่ตนเอง ผองเพื่อน และครอบครัว ที่ถ่ายร่วมกับนิทรรศการ ผลงานศิลปะ คอลเลคชั่นชิ้นโปรดในพิพิธภัณฑ์ พร้อมแนบคำบรรยายเพื่อกล่าวถึงช่วงเวลาอันสุดพิเศษนั้น แล้วบอกกล่าวไปยังคนทั่วโลกให้รับรู้ผ่านสื่อโซเชียล Facebook Twitter Instagram ตามด้วย #MuseumSelfieDay

          Museum Selfie Day ได้รับความนิยมอย่างท่วมท้นนับจากปี ค.ศ.2014 เป็นต้นมา ศิลปินที่มีชื่อเสียงระดับโลกอย่าง เจย์ซี (Jay-Z) และบียอนเซ่ (Beyoncé) ก็เป็นผู้มีส่วนร่วมในการส่งเสริมกระแสการเซลฟี่ในพิพิธภัณฑ์เป็นอย่างดี  ด้วยการร่วมกันเซลฟี่หน้าภาพวาดของโมนาลิซ่า ในพิพิธภัณฑ์ลูฟวร์ ประเทศฝรั่งเศสในปี ค.ศ.2015  และต่อมา ปี ค.ศ. 2019 พวกเขาได้กลับมาเซลฟี่หน้าภาพวาดโมนาลิซ่าอีกครั้ง เพื่อเป็นภาพลงบนแผ่นซีดีอัลบั้ม “Every this is Love” เป็นผลให้ #MuseumSelfieDay ได้รับกระแสความนิยมอย่างต่อเนื่องจากคนทั่วโลก หากเราได้ลองสืบค้นคำว่า #Museumselfieday  Facebook Twitter Instagram   ผลลัพธ์ในการค้นหาจะปรากฏภาพเซลฟี่ของผู้คนในพิพิธภัณฑ์จากทั่วโลก และการกดไลค์ กดแชร์ ภาพเซลฟี่เหล่านั้นอย่างมากมาย  นอกจากผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ที่มีส่วนร่วมสนับสนุน Museum Selfie Day แล้ว พิพิธภัณฑ์หลายแห่งทั่วโลกยังได้จัดสิทธิพิเศษเนื่องในวันดังกล่าว อาทิ การเปิดให้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ฟรี การแจกของรางวัลแก่
ผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ในการร่วมกิจกรรม

          อย่างไรก็ดี กระแสการเซลฟี่ในพิพิธภัณฑ์ก็ถูกต่อต้านจากผู้คนและพิพิธภัณฑ์บางส่วน ซึ่งมีเจตนารมณ์ที่จะปกป้อง คุ้มครอง และสงวนรักษาพิพิธภัณฑ์ เนื่องด้วยการเซลฟี่ในพิพิธภัณฑ์เป็นปัญหาสำคัญที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อคอลเลคชั่น นิทรรศการ งานศิลปะ ซึ่งล้วนเป็นมรดกวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า หากผู้เช้าชมพิพิธภัณฑ์เซลฟี่โดยขาดความระมัดระวังจะก่อให้เกิดความเสียหายและความสูญเสียอย่างประเมินค่ามิได้ รวมไปถึงการที่ผู้เข้าชมใช้ถ้อยคำบรรยายการเซลฟี่  โดยการกล่าวถึง
ผลงานศิลปะ คอลเลคชั่น หรือพิพิธภัณฑ์ ในด้านลบที่ขาดความยั้งคิดด้วยเช่นกัน ดังเช่นตัวอย่างที่เกิดขึ้นเมื่อปี ค.ศ.2017
ผู้เข้าชมได้ถ่ายเซลฟี่อย่างไม่ระมัดระวัง จนทำให้วัตถุจัดแสดงที่พิพิธภัณฑ์แห่งหนึ่งในกรุงวอชิงตันดีซี ล้มพังเสียหาย และอีกหนึ่งเหตุการณ์ในปีเดียวกันที่ ผู้เข้าชมพิพิธภัณฑ์ได้โพสต์ภาพถ่ายเซลฟี่ด้วยสีหน้าล้อเลียนเชิงเหยียดหยามต่อผลงานศิลปะในพิพิธภัณฑ์แห่งหนึ่งในประเทศฝรั่งเศส เป็นต้น ดังนั้น ข้อควรระวังก่อนการเซลฟี่ เพื่อเฉลิมฉลอง Museum Sefie Day จึงต้องมีการตรวจสอบข้ออนุญาตต่างๆ ของพิพิธภัณฑ์แห่งนั้นๆ ก่อนการเข้าชมด้วยเสมอ

ข้อมูลอ้างอิง

           วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี. รอเบิรฺต์ คอเนเลียส . เข้าถึงเมื่อ 9 มกราคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%B4
%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%95_%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A3%E0%B9%8C
%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%AA

            ประชาไท. วิเคราะห์ “เซลฟี่” ผ่านมุมมองประวัติศาสตร์ เทคโนโลยีและจิตวิทยา . เข้าถึงเมื่อ 9 มกราคม 2564. เข้าถึงได้จาก  https://prachatai.com/journal/2014/09/55746

            CBS NEWS. Selfie Declared 2013 word of the year by Oxford Distionaries. เข้าถึงเมื่อ 9 มกราคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://www.cbsnews.com/news/selfie-declared-2013-word-of-the-year-by-oxford-dictionaries/

             Ben Brumfield, CNN. Selfie named word of the year for 2013. เข้าถึงเมื่อ 9 มกราคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://edition.cnn.com/2013/11/19/living/selfie-word-of-the-year/index.html @Mar Dixon. เข้าถึงเมื่อ 9 มกราคม 2564.เข้าถึงได้จาก http://www.mardixon.com/

             Sarah Burke. It's Time to Stop Hating on Museum Selfies. เข้าถึงเมื่อ 13 มกราคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://www.vice.com/en/article/ywnp7w/its-time-to-stop-hating-on-museum-selfies     

             Cottonbro. เข้าถึงเมื่อ 13 มกราคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://www.pexels.com/th-th/photo/3957989/ 

ศิรดา  เฑียรเดช

แกลเลอรี่

ดูทั้งหมด